Alzheimer Nedir? Nasıl Önlenir?

Demans (Bunama) tiplerinden biri olan ve yaşlı insanlarda görülen alzheimer, demansın en sık görülen tipidir. Alzheimer, beyin fonksiyonlarının gerilemesi ile kendini göstermektedir. Sosyal ve zihinsel yeteneğin gerilemesi ile meydana gelen bu rahatsızlık, altmış yaş ve üzerinde daha çok görülmektedir.

Beyin hücrelerinin zamanından önce ölmeye başlaması ile birlikte, hastada unutkanlık ve davranış bozuklukları başlar. Her hastanın değişik kendine özgü davranış bozukluğu olabilir. Hesap işleri, muhakeme, kendini ifade edememe, olanı biteni anlatamama, unutkanlık ve ilerleyen durumlarda kendine bakamama durumları meydana gelmektedir. İlerleyen safhalarda hasta adını bile unutabilir.

Yaşlılıktaki bütün unutkanlık durumlarına alzheimer diyemeyiz. Bu hastalığın belirtilerine sahip olan kişilerde yapılan testler hastalığı ortaya çıkarmaktadır. Laboratuvar testleri, nöropsikolojik testlerin yanı sıra risk açısından ileri seviyede olan hastalar için EEG (kortikal haritalama), Mr ve Pet tarama işlemleri gerçekleştirilir. Nedeni tam olarak bilinmemektedir. Bu hastalığın kesin tedavisi yoktur ancak erken teşhis edildiği zaman ilaç tedavisi ile tedavi edilebilir.

Alzheimer Nasıl Ortaya Çıkıyor?

İnsan beyni ve sinir sistemi uyumlu bir program çerçevesinde hareket etmektedir. Beyin hücreleri öldüğü zaman yerine yeni hücreler meydana gelir. Yaşlılıkla birlikte hücre yenileme işlemleri yavaşlar ve protein birikimi artar. Protein birikimi zamanla sinir hücrelerinin işlevselliğini engellemeye başlar. Bunun sonucunda Alzheimer hastalığı meydana gelir.

Alzheimer Nasıl Teşhis Edilir?

Uzman hekime unutkanlık için başvurduğunuz zaman, hekim yukarıda söz edilen gerekli testleri yapar. Alzheimer şıkkı her zaman en sondadır. Bütün olasılıklar tek tek elendiği zaman bu hastalığın teşhisi konabilir.

Belirtileri Nelerdir?

Erken belirtinin fark edilmesi çok güçtür. Alzheimer, Kültürel birikim, genetik yapı ve yaşam tecrübesine göre belirtiler farklılık gösterebilir.

1-Zihinsel kayıp ve unutkanlık. Unutkanlıktaki en önemli nokta kişinin yakın zamanı akılda tutamazken eski olayları hatırlamasıdır.

2-Zihinsel karışıklık. Olayların ve işlerin karıştırılmaya başlanması.

3-Soyut düşüncelerin ortadan kalkmaya başlaması ve bu düşüncelerin oluşturulmasında beceriksizlik.

4-Odaklanma probleminin artmaya başlanması. Dalgınlığın artması.

5-Günlük işlerde zorlanma.

6-Karmaşık işlerde beceriksizlik.

7-Karakter ve kişiliğin değişmeye başlaması.

8-Garip ve tuhaf davranışlar.

9-Her şeyden şüphelenmeye başlamak.

10-Bu hastalığa yakalanan kişiler robot gibi yürür. Yani tam karşıya bakar ve düz bir şekilde yürürler.

11-Kendi kabuğuna çekilme ve insanlarla kontak kuramama, bu hastalığın en belirgin özelliğidir.

12-Çevresindeki yakınlarını tanımama ve günlük basit ihtiyaçların yapılamaması, ileri seviyelerde görülen belirtilerdir.

Risk Gurupları

1- Altmış yaş üstünde % 10, Seksen yaş üstünde % 50, doksan yaş üstünde ise % 60 risk vardır. Doksan yaşından sonra risk, her yıl iki kat artar.

2- Ciddi bunalıma neden olan olayların yaşanması, risk kategorisinin ikinci maddesini oluşturmaktadır. Bunalım ve psikolojik problemler, hastalığın artmasına neden olmaktadır.

3- Anne ve babasının ailevi problemlerine maruz kalan çocuklar, seksen yaşına geldiğinde risk yüzde altmışa çıkar. Bu nedenle yaşlılarda bu hastalığın takip edilmesi gerekir.

4- Down sendromu ve trizami, riski meydana getiren diğer seçeneklerdir. Bu gibi durumlarda doktor takibi ihmal edilmemelidir.

 Korunma Yolları Nelerdir?

1- Genetik nedenlerin olmaması gerekir. Erken teşhis için gerekli testler yapılmalıdır.

2- Stres ve depresyondan uzak durulmalıdır. Başımıza gelen olaylarda sabırlı olmalıyız.

3- Bu konuda gerekli araştırmalar yapılmalıdır.

4- Sosyal kategoride ve eğitim kategorisinde seviyenin artırılması gerekir.

5- E vitamini alımı yapılmalıdır.

6- Alzheimer belirtileri ortaya çıkarsa, uzman doktora muayene olunmalıdır.

Alzheimer Hastalarına Bakanlar İçin Öneriler

Bu hastalıkta hasta bakıcı çok önemlidir. Bazı alzheimer hastaları agresif ve dengesiz hareketlerle bakıcıları da zor duruma düşürmektedir. Bazı hastalar ise çok sessiz ve çok sakin olmaktadır. İlerleyen safhalarda ise davranışlar agresifleşmeye başlayabilir. Hastalığın ilerlemesi ile davranış bozukluğu artar. Bu nedenle bakıcıların bazı konulara dikkat etmesi gerekir. Ağırlaşan hastalar, ismini unutabilmektedir. Bunun yanı sıra çocuklarını da tanımayabilir.

1- Öncelikle tıbbi yardım ihmal edilmemelidir. Orta ve ileri seviye hastalar için üretilen özel ilaçlar, doktor tavsiyesi ile temin edilmelidir.

2- Maddi ve manevi kategoride hastaya bakan kişiler hazırlıklı olmalıdır. Psikolojik olarak ayakta durmaya çalışılmalıdır.

3- Evde gerekli tedbirler alınmalıdır. Bazı hastalar, ilaç alma, kendine zarar verme ve kaçma gibi davranışlar sergileyebilir. Bu gibi durumlarda, ilaçlar, kesici aletler ve benzeri zarar verici aletler ortadan kaldırılmalıdır. Ayrıca evin kapısı her zaman kilitli olmalıdır. Dışarı çıkıp evin yolunu unutan birçok hasta, kaybolmaktadır. Balkon ve pencere gibi yerlerde emniyetli bölümler olmalıdır.

4- Hastanın yiyeceği her zaman kontrol edilmelidir. Bozuk yiyecekler buzdolabında tutulmamalıdır. Bazı hastalar ne yediğini bilmez. Hiçbir zaman temizlik maddeleri mutfakta bulunmamalıdır. Özellikle ne yediğini bilmeyen hastalarda bu konu çok önemlidir. İlaç kullanımı bakıcı nezaretinde yapılmalıdır.

5- Hastanın bakımı, ilaç ve diğer kategorilerde planlı ve programlı olmalısınız.

6- Hasta ile en iyi iletişim seçeneğini tercih edin. El hareketlerini en iyi şekilde anlıyorsa, el hareketleri ile anlaşmalısınız. Hastanın psikolojisini her zaman ayakta tutmalısınız.

7- Hastanın bağımsız olması için uygun ortam oluşturun.

8- Hasta bakıcıları, aynı zamanda kendi sağlığına da dikkat etmelidir.

9- Sabırlı olun ve tartışma ortamı oluşturmayın.

10- Hoşgörülü olun ve bu konuda yardım alabileceğiniz kişilerin listesini oluşturun. Özellikle anne ve baba söz konusu ise, kardeşler arasında süreli bakma programı oluşturun. Bu şekilde bakım işlemi daha kaliteli hale gelecektir.

 

Bir önceki yazımız olan Kan Grubuna Göre Beslenme başlıklı makalemizde diyet listesi, kan grubu diyeti ve Kan Grubuna Gore Beslenme hakkında bilgiler verilmektedir.