İçindekiler Tablosu
Astım Nedir?
Astım, havayollarını etkileyen ve havayolunun duyarlılığının artması ile kendini gösteren kronikleşen türde hastalıktır. Her yaşta görülebilir lakin, vakaların %30’u erken yaşlarda görülür. Bulaşıcı değildir ve ömür boyu süren kronik bir rahatsızlıktır. Son yıllarda alerji vakalarında artış olduğu gibi astım hastalığı vakalarında da ciddi bir artış söz konusudur. Hastalığın görülme sıklığının artmasının en büyük nedenleri kapalı alanda yaşama ve ev içi alerjenlere (toz, akarlar vs.) maruz kalma gösterilmektedir.
Astımın en tipik halinde hava yollarında oluşan daralmalar ve geçirilen krizler gözlemlenmektedir. Astımı olan hastaların bronşlarında iltihaplar vardır lakin bu iltihaplar mikrobik özellikte değildir. İltihaplardan kaynaklanarak bronşlarda akciğerdeki salgılar artar, ardından bronş duvarı kasılır ve kişi astım krizi geçirir. Toz ve dumana maruz kalma, rahatsız edecek kokular ve özellikle ilkbaharda polenler astım atağını başlatabilir. Bu hastalığı alerjiye bağlı olan ve alerjiye bağlı olmayan olarak ikiye ayırabiliriz.
Astımın Nedenleri Nelerdir?
- Sigara içme ve yoğun sigara dumanına maruz kalma
- Ailede astım hastalığı olan kişilerin varlığı
- Hamilelerin gebelik sürecinde sigara kullanması
- Bebeklik dönemlerinde geçirilen ağır solunum yolu enfeksiyonları
- Solunum yolunu etkileyen, toz ve alerjenlere maruz kalınan mesleklere sahip olma
- Bebekken alerjenlere maruz kalmak astıma neden olan başlıca sebepler sayılabilir.
Astım Belirtileri Nelerdir?
Hastalar, atak geçirmedikleri sürece normal yaşantısına devam ederler ve herhangi bir sıkıntı duymazlar. Hastalığın tetiklendiği esnalarda akciğerlerde bulunan bronşlarda ödem ve salgı artışı meydana gelir. Bu duruma bağlı olarak öksürük, nefes darlığı ve göğüs ağrısı meydana gelir. Oluşan belirtiler kendi kendine düzelebileceği gibi hastanın hastaneye yatmasını gerektirecek seviyede ağır seyredebilir. Genellikle kuru öksürük vardır ve balgam yoktur. Bazı hastalarda ataklar esnasında akciğerlerden ıslık sesi duyulabilir. kısacası bu belirtileri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz;
- Hırıltı veya hırıltılı hapşırma.
- Öksürme (genel olarak kuru ve balgamsızdır. Uykudan uyandırabilir.)
- Nefes almada zorlanma.
- Göğüste sıkışma olması sonucu ağrı hissetme.
- Soluk alıp verildiğinde ıslık sesi çıkması.
Astımı Tetikleyen Etkenler Nelerdir?
- Sigara dumanı
- Evcil hayvanların tüyleri, idrarları ve derileri
- Polenler
- Küf mantarları
- Kirli ortamlar
- Bazı besinler
- Soğuk hava
- Geniz akıntısı
- Stres, fazla kahkaha, üzüntü, sinir
- Sigara ve nargile dumanları
Astım Tanısı Hangi Şartlarda Konulur?
Tanı konulabilmesi için öncelikle hekim, hastadan detaylı olarak anamnez (hastalık öyküsü) alır. Öksürük ataklarının hangi sıklıkta meydana geldiği, haftada kaç kez bu durumun tekrarlandığı, öksürük ataklarının sıklıkla gece mi yoksa gündüz mü başladığı, ailede astım hastası olan bireylerin varlığı sorgulanır ve son olarak diğer alerjik belirtilerin olup olmadığı sorgulanır. En kolay tanı hasta atak geçirirken konulabilir ve bulguları tipiktir. Tanı konulması için yapılacak tetkikler arasında solunum fonksiyon testi, alerji testi, burun salgı testi bulunur ve akciğer grafisi ile görüntüleme istenir.
Astım Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tedavi, hastalığı ortadan kaldırmak için değildir, astımın kontrolünü ele almak içindir. Tedavi uygulanmadığında veya aksatıldığında hastanın günlük yaşamı oldukça olumsuz etiklenir ve bazı noktalarda hastayı sınırlayabilir. Astımı düzgün biçimde kontrol altına almayı bilen hastalar, sağlıklı bir şekilde yaşamlarını sürdürebilirler. Tedavide iki çeşit ilaç kullanılır:
- Hızlı etki gösteren rahatlatıcı bronş genişleticiler ile yakınmalar ve ataklar düzeltilir.
- Uzun dönemde kontrol edici ilaçlarla astım yakınmaları ve ataklar engellenebilir. Bunların en çok öneme sahip olanı, nefes yolu ile kullanılan kortizon ilaçlardır.
Halk ağzında astım ilaçlarının uzun süreli kullanımında zararlı olduğu, kilo aldırdığı ve alışkanlık yaptığına dair bir takım yanlış söylentiler vardır. Özelliklede astım tedavisi için en kuvvetli olan, nefesle alınan veya toz olarak kullanılan ilaçların vücuda zararı olduğu söylenir. Bu kesinlikle yanlıştır.
Astım hastalığının tedavi planı kişinin atakları ne kadar şiddetli geçirdiği ile doğrudan alakalıdır. Eğer alerjik kökenli bir astım düşünülmüşse alerjik reaksiyonları gideren ilaçlar verilir. Ataklar esnasında hastanın rahatlayabilmesi ve atağın sonlanması için ağız içerisine sıkılan buhar spreyler ile hasta rahatlatılmaya çalışılır. Kortizon içeren ilaçlar tedavinin baş aktörüdür. Hem sprey ile oral (ağız) yoldan hem de damaryolu ile uygulanabilir. Tedavinin başarılı olduğu hastanın ataklarının seyrelmesi ile anlaşılmaktadır.
Bir önceki yazımız olan Sağlıklı ve Kalıcı Kilo Almanın 7 Yolu başlıklı makalemizde Hızlı kilo almak, kilo almak ve sağlıklı kilo alma kılavuzu hakkında bilgiler verilmektedir.
