Diyabet (Şeker Hastalığı) Hakkında Bilinmesi Gerekenler Ve Beslenme

Diyabet Nedir?

Diyabet halk dilindeki adıyla şeker hastalığı için, çağımızın en büyük hastalıklarından biri diyebiliriz. Şeker Hastalığı, maalesef ömür boyu süren kronik bir hastalıktır. Pankreastan salgılanan ve vücuttaki kan şekerini düzenleyen insülin hormonunun yetersiz yada hiç salgılanmaması veya dokuların insüline duyarsız kalması sonucu görülür. Böyle bir durumda vücudun enerji ihtiyacı için gerekli olan glikoz hücrelere geçiş yapamaz ve kandaki şeker miktarı artar.

Normalde kandaki şeker miktarı açlık halinde 80-100 mg/dl arasındadır. Bu değerlerin üzerindeki kandaki şeker miktarı diyabetin habercisidir. Dünyada ve ülkemizde yaygın olarak diyabet hastası görülmektedir.

Diyabet Çeşitleri Nelerdir?

Diyabet çeşitleri olarak tip 1 diyabet, tip 2 diyabet, gebelik diyabeti ve diğer nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan diyabet olmak üzere 4 gruba ayırabiliriz. Bunlardan en sık görüleni tip 1 ve tip 2 olanıdır. 

Tip 1 Diyabet

İnsan bedeninin enerji gereksinimi yiyeceklerdeki ana gıda unsurları karbonhidrat, yağ ve proteinlerden elde edilir. Emilim sağlanması için en küçük olan gıda unsurlarına ayrılabilen bu gıda unsurlarının en önemlisi hiç şüphesiz “glikoz” ismi verilen şekerdir. Glikoz en başta beyin olmak üzere insan bedeninin tüm organlarının enerji kaynağıdır. Hücreler gereksinim duyduğu şekeri yani glikozu pankreastan salgılanan insülin hormonuyla kullanma yoluna gider. Glikoz hücrelere enerji vermek maksadıyla insülin sayesinde giriş yapabilmektedirler. Eğer, insülin olarak tanınan bu hormon bedende işlenmez ise glikoz enerji olarak kullanılamayacaktır. İşte, insülin hormonunun eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkan duruma ya da hastalığa Tip 1 diyabet denilmektedir. Ülkemizde şeker hastalarının yüzde 10’u bu tip şeker hastası olarak yaşamını devam ettirmektedir. Bu hastalık her yaşta görülebildiği gibi genellikle küçük yaşlarda ve gençlik zamanlarında ortaya çıkar.

diyabet-2

Tip 1 Diyabetin Nedenleri

Genel olarak genetik faktörlerin neden olduğu diyabette. tip 1 diyabetin genetiğin yanı sıra pankreasa zarar veren, insülin yapımında rol alan hücreleri tahrip eden virüslere maruz kalmak veya aşı olmak, stres gibi nedenlerden dolayı bağışıklık sisteminin nedeni bilinmeyen bir durumdan dolayı pankreas hücrelerini tahrip etmesi tip 1 diyabete neden olmaktadır.

Tip 1 Diyabetin Belirtileri Nelerdir?

  • Bulantı ve kusma
  • Karında ağrı 
  • Aşırı yorgunluk
  • Nefesinde aseton kokusunun olması
  • Kilo kayıpları
  • Geceleri çok sık idrara çıkma
  • Derin soluma 
  • Dalgınlık
  • Ağızda oluşan kuruluklar
  • Ciltte kuruluk 
  • Çok su içme gibi belirtileri bulunmaktadır.
Tip 1 Diyabetin Tedavisi

Tip 1 diyabetin tedavisinde mutlaka olması gereken bazı kurallar ve yapılması gerekenler bulunmaktadır. Bunlar ise, eğitim, düzenli ve dengeli beslenme şekli, spor ve egzersiz ile insülin tedavisidir. Maalesef bu tip şeker hastalığında insülin kullanmak zorunludur. İnsülin dozu ve beslenme diyeti uzman hekim ve diyetisyen tarafından değerlendirilmeli ve kişi bu diyete göre beslenmelidir. 

diyabet-5

Tip 2 Diyabet

Tip 2 diyabet, 40 yaş üstü kişilerde daha çok görülen türdür. Bu hastalığı, salgılanan insülinin hücreler tarafından kullanılamaması olarak tanımlayabiliriz. Hastalığın derecesi insülin salgılanmasının artık yetersiz hale gelmesinin ardından artmaktadır. Pankreas insülin salgılasa da bu insülin vücutta etkisiz kalır, buna bağlı olarak kandaki şeker miktarı artar.

Tip 2 Diyabetin Nedenleri

Bu tip diyabette de yine genetik faktör etkilidir. Bunun yanı sıra bu tip diyabet türünde uzun yıllar hastalık bir belirti vermeyebilir.

  • Aşırı kilolu olmak (obezite)
  • Hareketsiz yaşam
  • Gebelik
  • Normalden daha kilolu bebek doğumu yapmak
  • Aile geçmişinde diyabetli bireyin olması
  • Stres
  • Hipertansiyon
  • Yaşın ilerlemesi
  • Pankreas ameliyatı
  • Pankreas tümörü
  • Kronik pankreas iltihabı
  • Hipertiroidi nedenler arasındadır.

Tip 2 Diyabetin Belirtileri Nelerdir?

  • Aşırı bir şekilde idrara çıkma (Özellikle geceleri)
  • Ağızda kuruluk
  • Çok su tüketmek
  • Ağızda asetona benzer koku oluşması
  • Aşırı acıkma
  • Halsizlik ve yorgunluk hali
  • Kilo kaybı
  • Kaslarda erime
  • Ciltlerde kuruluk oluşması ve kaşıntıların yaşanması
  • Gözlerde bulanıklık
  • Vücutta oluşan yaraların geç iyileşmesi
  • Sık sık enfeksiyon görülmesi
  • El ve Ayaklarda meydana gelen uyuşma, karıncalanma gibi durumlar ortaya çıkabilir.

Tip 2 diyabet hastaların dikkat etmesi gereken önemli konuların başında şu gelmektedir. Eğer kişi, derin derin soluyorsa, dilinde kuruma başlamışsa, sürekli uyku hali varsa ve soluğun kokusu aseton gibi kokuyorsa bu durum bir koma işaretidir. Hastanın komaya girme ihtimali vardır. Bundan dolayı hasta hemen hastaneye müracaat etmelidir.

Tip 2 Diyabetin Tedavisi

Tip 2 diyabet hastalığının tedavisinin ana konuları ise Tip 1 diyabetde olduğu gibi yine dengeli ve düzenli beslenme, spor, egzersiz ve eğitim vardır. Ayrıca oral yoldan alının bazı ilaçlar tedaviye eklenmektedir. Öte yandan insülin tedavisi de gerekebilir. Çünkü pankreastaki hücrelerin yeterli oranda insülin üretememesinden dolayı insülin tedavisi uygulanabilir. Diyabet eğitimi, hem hastanın kendisine hem de yakın ailesine verilen eğitimdir. Bu eğitimlerin amacı ne zaman, nasıl ve ne şekilde bir tedavi yapacaklarını anlatan bir eğitimdir. Çünkü bu hastalıkta ne zaman hangi komplikasyonların olacağı kesin değildir ve hastanın kan şeker seviyesinin ölçülmesi gibi konular ancak eğitim yoluyla kişilere anlatılabilir. Sonuç olarak diyabet eğitimi, şeker hastalığının olmazsa olmaz bir yanıdır.

 

Bir önceki yazımız olan Demir Eksikliğinin 11 Belirtisi başlıklı makalemizde Demir eksikliği anemisi, demir eksikliği nedenleri ve demir eksikliği riski hakkında bilgiler verilmektedir.

Yorum Yap