Stres Nedir Ve Stres Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Çağımızda pek çok insan stres yaşar. Peki, stres nedir ve belirtileri nelerdir? Esasında stres insan vücudunun evrensel bir tepkisi olma özelliğine sahiptir. İnsan vücudu stres olarak ifade edilen tepkiyi, kendisini rahat hissettiği ve işlerin yolunda gitti durumlarda vermez. Bir insan kendisini rahat hissettiği ve halinden de son derece memnun olduğu hallerde vücudunda olumlu yönde belirtiler hisseder. Yalnızca var olmak ve yaşamını devam ettirir durumda olmak dahi tek başına bireyin keyif duygusunu hissetmesine vesile olmaya yeterlidir. İnsan eğer stresli ise, insanların olumsuz şekilde algılamakta olduğu belirtiler ve duygular meydana gelir. 

Stres Belirtileri

İnsan bedeninin bir tepkisi olan stresin belirtileri arasında ilk sırayı kasların gerilmesi alır. İnsan vücudunda bulunun bütün kas gurupları gerilir ve adeta bir savaşa hazırlık yapar. Stres, kalp başta olmak üzere diğer organların normal olan çalışma ritmi üzerinde de değişiklikler ortaya çıkmasına sebep olur. Kan dolaşımı, sinir sisteminin çalışma biçimi, sindirim sistemi çalışma şekli stres artışının söz konusu olması halinde olumsuz şekilde etkilenir. Bunun neticesinde adrenalin tepkisi olarak ifade edilen bir durum meydana gelir. Kana adrenalin verilir ve bu stresli durumda insan bedeninin kendi kendine vermiş olduğu bir tepki olma özelliğidir. İnsanın kontrolü dışında insan vücudu bazı kimyasalları kana verir ve bu kimyasallardan biri de adrenalin hormonudur.

Stres tepkisini ve de bedende ortaya çıkan stresin belirtileri ile alakalı olarak her ne kadar farklı açıklamalar yapılıyor olsa da yaygın olarak adrenalin tepkisi olarak adlandırılan durum stresin belirtileri arasında en önemli sebeplerden biri olarak sayılmaktadır. Stres tepkisi insana kendisini bedensel ve de ruhsal olarak kötü hissettirmekte olan bir durumdur. Stresin belirtileri kadar önemli olan bir başka konu ise stresin nedenleri ve altında yatan sebeplerdir.

stres-2

Stres Nedenleri

İnsan bedenine olumsuz etkileri ortaya çıkabilen stresin nedenleri arasında, çok farklı alanlardan ve çok farklı konulardan kaynaklı sebepler bulunabilmektedir. Her insanın stres yaşamasına sebep olabilen stresin nedenleri, farklı özellikte olabilmektedir. Bazı insanlar iş yerindeki bir yöneticinin takındığı davranışlar sebebiyle stres hisseder. Kimi insanlar ise ekonomik nedenlerden dolayı, geçim sağlama çabası gösterirken karşılaşmakta olduğu zorluklar nedeniyle stres hisseder.

Kimi zaman stresin nedenleri son derece net ve oldukça bariz bir biçimde göz önünde olabilmektedir. Bir iş yerinde patronun, iş yeri ortamında çalışanlara psikolojik bir baskı uygulaması söz konusu olabilmektedir. Maksadı ne olursa olsun uygulanan psikolojik baskı her insanın son derece belirgin bir biçimde stres yaşamasına sebep olur. Genellikle uygulanan psikolojik baskı çarpıcı bir sebep olarak görülmeyebilir. Bazı durumlarda iş yerindeki patron işlerin tam zamanında yetiştirilebilmesi amacıyla bazı zamanlar işçilerine psikolojik baskı ve beraberinde eleştiri yapıyor olabilir. Bu gibi durumlarda stresli olan  bireyin gözünden kaçabilmektedir ve stres döngüsü içinde kaybolup gidebilmektedir.

İnsanın strese girmesine neden olabilecek pek çok etkenin varlığı söz konusudur. Her insan farklı sebeplerden dolayı stresli olabilmektedir. Bir kişi için büyük bir stres kaynağı olan durum bir başkası için aynı ölçüde stres yaratan bir etki ortaya koymayabilir.

Stresin Etkileri

Özellikle çağımızın en büyük sorunlarından biri olan ve hemen hemen hepimizin karşı karşıya kaldığı stresin insan üzerinde hem sağlık açısından hem de ruhsal açıdan pek çok ciddi etkilerinin varlığı söz konusudur. Stresin öne çıkan en önemli etkileri aşağıdaki gibi altı ana başlıkta karşımıza çıkmakta ve günlük hayatımızla birlikte sağlığımızı da çok ciddi ölçüde etkilemektedir.

  • Stresin kişisel etkileri, kişinin kendisini huzursuz hissetmesi, saldırgan tutum içinde bulunması, depresyon, duyarsızlık, asabiyet, yorgunluk, utanç ve suçluluk, düşük öz saygı, karamsarlık, gerginlik, yalnızlık ve tehdit şeklinde kendisini göstermektedir.
  • Stresin davranışsal açıdan ortaya çıkan etkileri, kaza yapma eğilimi, duygusal patlamalar yaşama, ilaç alımı, aşırı yeme içme ya da tat kaybı oluşması, aşırı sigara tüketimi, aşırı alkol alımı, tahrik edici nitelikte davranışlar sergileme, heyecanlılık hali, az konuşma, hareketsiz kalamama, sinirsel kahkahalar atma, titreme olarak kendisini gösterir.
  • Stresin bilişsel olarak ortaya çıkan etkileri, konsantre olmada yetersizlik durumu, kararsızlık yaşama, sık unutkanlık yaşamak, psikolojik engeller, eleştirilere karşı aşırı düzeyde duyarlılık ortaya çıkması şeklinde kendisini göstermektedir.
  • Stresin psikolojik açıdan ortaya koyduğu etkileri, Kan ve idrarda yüksek oranda katekolamin ve kortikostreid mevcudiyeti söz konusu olması, kan şekeri seviyesinde yükselme, gözbebeğinin genişlemesi, kan basıncının ve beraberinde kalp atışlarının artması, boğazda şişlikler, ağızda kuruluk, terleme, solunum zorluğu, sıcak ve soğuk nöbetler, kol ve bacaklarda halsizlik hissi ve karıncalanma durumunun ortaya çıkması yer alır.
  • Stresin organizasyonla İlgili olarak ortaya çıkan etkileri arasında, yüksek iş kazası oranı ve düşük iş teslim oranları, işinden memnuniyetsizlik, düşük endüstriyel ilişkiler ve verimsizlik durumu söz konusu olması, görev başında bulunmama, kötü iş ortamı ve nefret ortamı şeklinde kendisini göstermektedir.
  • Stresin tıbbi olarak kendisini gösteren etkileri arasında ise, hazımsızlık, astım, adet görememe hali, göğüs ve sırt ağrıları yaşanması, koroner kalp hastalıklarının ortaya çıkması, migren ve baş ağrıları, ishal, baş dönmesi ve halsizlik, sık idrara çıkma, kabuslar görme, uykusuzluk çekme, psikosomatik bozukluklar, nevroz, psikoz, diyabet hastalığı, ciltte ortaya çıkan lekeler, ülser, cinsel isteksizlik hissetme ve güçsüzlük hissi şeklinde çok olumsuz şekilde insan yaşamında stresin etkileri söz konusu olabilmektedir.

stres-3

Stresin Zararları

Stres olarak ifade edilen durum insana pek çok yönden zarar veren bir tablo yaratır. Ayrıca stresin zararları insan yaşamına çok büyük boyutta zorluklar da katmaktadır. İnsan için en olumsuz durumlardan biri olan stresin zararları iş yaşamında büyük ölçüde kendisini göstermektedir. Stres kişinin işindeki verimliliğine ciddi ölçüde zarar veren bir durumdur. Ayrıca aşırı stres durumu kişinin iş kazaları yaşama olasılığını ciddi ölçüde arttırıcı bir etki ortaya koymaktadır. Stres altındaki kişi işinin başında bulunamama sorunu yaşayabilmektedir. Stresin iş hayatına ciddi ölçüde etki etmesi kişinin işini kaybetmesine sebebiyet verebilecek kadar olumsuz etkiler yaratabilmektedir.

Aşırı düzeyde yaşanan stresin zararları aile hayatını da olumsuz etkileyebilecek düzeye ulaşabilmektedir. Aile, sosyal ve kültürel bütünlüğü kapsayan bir sistem olarak karşımıza çıkan bir kavramdır. Aşırı stresli kişilerin aile ortamında ciddi sorunlar kendisini gösterebilmektedir. Kişilerin ruhsal çöküntü, diğer bir ifade ile depresyona girmesi en önemli stresin zararları arasında yerini almaktadır. Bir belirti olarak ortaya çıkan depresyon, pek çok bedensel ve ya ruhsal hastalıklara neden olabilen bir tablo yaratabilmektedir. Ayrıca insan yaşamına ve sağlığına son derece olumsuz etkiler yaratabilen stresin zararları sayılmakla bitmeyecek kadar çok dur. Stres insana hem beden sağlığı hemde ruh sağlığı açısından pek çok ciddi zararlar verebilen bir etki yaratabilmektedir.

Stresle Nasıl Başa Çıkmanın Yolları Nelerdir?

Çağımızın en büyük problemlerinden biri olan stres tedavisi olan bir durumdur aslında.

Yeterli ve düzenli bir beslenme alışkanlığı edinmek, stresle en etkili şekilde mücadele yöntemleri arasında yerini almaktadır. Yapılacak olan B vitamini takviyesi stresle baş etmek için kullanılabilir. Eğer vitamin hapı kullanmayı tercih etmiyorsanız, beslenme alışkanlığına uygun B vitamini içeriği olan besin maddelerini dahil edebilirsiniz.

C vitamini stres için son derece olumlu etki eden ve de bağışıklık sistem üzerinde güçlendirici bir etki yaratan vitamin çeşididir. C vitamini kişinin kendisini çok daha sağlıklı ve zinde hissetmesini sağlayıcı bir etki yaratır. 

Stres tedavisi için çeşitli doğal yöntemlerden da yararlanarak stresle baş edilmesi mümkün olabilmektedir. Esansiyel özellikteki yağlar stresle mücadelede tercih edilebilecek en etkili doğal sağlık tedavileri arasında yerini almaktadır. Esansiyel özellikli yağların büyük bir çoğunluğu sinir sistemini doğrudan etkiler ve beyin ile birlikte vücudun son derece rahatlamasını ve sakinleşmesini sağlar.

Esansiyel özellikteki yağların haricindeki yağların da stres düzeyinin azaltılmasında önemli bir katkısı söz konusudur ve bunun için kullanılabilir. Stres tedavisi için aromaterapi yağları ile kişiye uygulanan masaj sonrasında birkaç damla esansiyel özellikteki yağ ilave edilerek hazırlanmış olan küvet suyu stres altındaki kişinin dertlerini ve tasalarını giderici nitelikte bir etki yaratır. Gül, papatya, lavanta, ıtır çiçeği ve portakal çiçeğinden çıkarılan “neroli” olarak adlandırılan esans, son derece sakinleştirici bir etkiye sahiptir. Yağlar insan vücudunda yer alan ve stres sebebiyle güçsüz bir hal almış durumda olan adrenalin sistemini de güçlendirici bir etki yaratır. Stres tedavisi için biberiye ve limon yağı da adrenalin sisteminin güçlenmesine katkı sağlayan yağlardandır. Fakat bu yağları doğrudan cildin üzerinde kullanmaktan sakınmalısınız. Bu yağları buharlaştırıcı bir etki yaratan cam bir tüp içine koyarak teneffüs etmeniz daha yararlı olacaktır.

Masaj uygulamaları da stres ile baş etmekte son derece olumlu bir etki yaratır. Aşırı stres altındaysanız, mutlaka masaj uygulayın. Bebekler ve çocuklar masaj uygulamalarından çok hoşlanır. Ergenlik çağına girmiş olan birçok çocuk sakinleştirici bir müzik eşliğinde yapılan omuz masajlarından hoşlanır. Eğer stres altındaki çocuğunuz masajı reddediyorsa, onu ikna etmeye çaba gösterin. Çünkü masaj stresten arındırıcı nitelikte güçlü bir etkiye sahiptir.

Papatya, yulaf, lavanta ve mine çiçeği tonik olarak kullanıldığı taktirde sinir sistemini rahatlatıcı bir etki yaratmaktadır. Stres tedavisi için bu bitkilerden büyük bir çoğunluğu sinirleri yatıştırıcı bir etki barındırdığı için yalnızca yatmadan önce kullanılmaları uygun olacaktır.

Buraya tıklayarak stresle ilgili daha fazla bilgi alabilirsiniz.

Bir önceki yazımız olan Ders Çalışma İsteksizliği başlıklı makalemizde Ders Calisma Isteksizligi, ders çalışma motivasyonu ve derse odaklanma hakkında bilgiler verilmektedir.

Yorum Yap