Topuk Dikeni Nedir Belirtileri Nelerdir?

Başlıca oluşum nedenlerinden birisi plantar fasiit olan topuk dikeni en yaygın görülen ortopedik sağlık problemlerindendir. Topukla ayakların bağlantısını sağlayan esnek yapılı bir doku olan plantar fasyanın bazı nedenlerden dolayı elastik yapısı bozulur. Bunun sonucunda bu dokunun topuk kemiğine yapışarak o bölgede iltihap oluşturması ile topuk dikeni ortaya çıkar.

İltihaplı bölgede diken şeklinde bir kemik çıkıntısı büyüyerek kişinin yürümesini zorlaştırıcı bir etki yapmaktadır. Topuk dikenini tetikleyen başlıca etkenler arasında;

 

  • Sert zemin üzerinde uzun süreli ayakta kalmak,
  • Ayağın doğal yapısına uygun olmayan ayakkabıların giyilmesi,
  • Aşırı kilolu olmak sayılabilir.

Bayanlarda erkeklere göre daha sık görülen bu rahatsızlık aynı zamanda koşucular, düz tabanlar ve ayağında anatomik bozukluk olan kişilerde de ortaya çıkabilmektedir. Tedavi edilmediğinde kronik bir hastalık halini alan topuk dikeni zamanla kalça ve omurga bölgesinde de sorunlara yol açabilmektedir. Bu yüzden erken tanı konulması ve tedavi sürecine bir an önce başlanması daha ciddi sağlık problemlerinin oluşmaması adına oldukça önemli bir konudur.

Topuk Dikeni Nedir?

Topuk kemiğinin altında bulunan yüzeyde aşırı miktarda kalsiyum birikmesi sonucunda ortaya çıkan topuk dikeni ayakta görüntü itibariyle dikene benzeyen kemiksi bir çıkıntı oluşturan ortopedik bir sağlık problemidir. Yürüme esnasında topukta iğne batmış hissi oluşturan bu rahatsızlık ilerleyen dönemlerde ayak bölgesinde ciddi ağrılara neden olabilmektedir. Topuk dikeni gibi plantar fasiitte de ağrılar hissedilebildiği için genellikle ikisi birbiriyle karıştırılabilmektedir.

Ayağın alt kısmında bulunan plantar fasya topuk kemiği ve ayak parmaklarını birleştirerek ayağın desteklenmesini sağlayan kalın doku parçasının adıdır. Ayak kemerinin hareketleri sonucunda esneyip büzüşen plantar fasya aşırı şekilde gerilmeye maruz kaldığında tahriş olabilir. Bunun sonucunda doku bandı iltihaplanarak topuk bölgesinde şiddetli ağrılara neden olan plantar fasiit ortaya çıkar. Topuk dikeni hastalığı da bu doku iltihaplanmasının sonucunda gelişen bir sağlık problemidir.

Hastalığa bağlı oluşan ağrılar uykudan uyandıktan sonra ayak üzerine ilk baskı uygulandığı anda hissedilir ve gün içerisinde uzun süreli ayağı hareket ettirecek eylemlerde bulundukça daha da şiddetlenir. Çoğunlukla sağ veya sol fark etmeksizin tek ayakta ortaya çıkan bu hastalık nadiren iki ayakta da görülebilmektedir.

Topuk Dikeni Nedenleri Nelerdir?

Topuk dikenini  tetikleyen başlıca faktör ayak tabanında bulunan dokunun iltihaplanması sonucunda oluşan plantar fasiittir. Bunun yanında ayak kemerinin normalden fazla gerginleşmesi sonucunda oluşan doku zedelenmesi, biyolojik faktörler, aşırı kilo problemi ve uzun süre ayakta durmayı gerektirecek işlerde çalışmak da bu hastalığın oluşmasına neden olan diğer etkenler arasında sayılabilir.

Topuk Dikeni Risk Faktörleri Arasında Neler Sayılabilir?

topuk-dikeni-2

Günlük hayatı büyük ölçüde zorlaştıran ciddi bir sağlık problemi olan topuk dikeni risk faktörleri aşağıda şekilde sıralanabilir;

  • Ayak kemerinin yüksek olması.
  • Düz tabanlı olmak.
  • 40-60 Yaş aralığında olmak.
  • Aşil tendonunda ve baldır kaslarında aşırı dereceli sıkılık.
  • Hamilelik.
  • Uzun süreli dans etmek, koşmak, aerobik yapmak, tek ayak üzerinde durmak ya da koşmak gibi eylemler.
  • Ayağın doğal yapısıyla uyumlu olmayan, düz tabanlı, topuklu, sert tabanlı ya da sivri burunlu ayakkabılar giymek.
  • Diyabet, obezite, eklem hastalıkları ve diğer romatizmal hastalıklar.
  • Sert zemin üzerinde uzun süre ayakta durmak.

Topuk Dikeninin Belirtileri Nelerdir?

  • Topuk bölgesinde ortaya çıkan anormal şişlikler.
  • Sabah uyandıktan ya da gün içerisinde dinlenme anından sonra yere ilk kez basıldığında hissedilen ağrı.
  • Aşil tendonunda ve baldır bölgesinde oluşan ağrı hassasiyeti.
  • Yere basılmasa bile topuk bölgesinde sürekli ağrı hissetmek.
  • Yürürken ya da otururken ayaklarda karıncalanma hissi ve uyuşukluk.
  • Ayak topuğunda ya da kemerinde ağrı hassasiyeti, batma ve yanma hissi.
  • Parmak uçlarına basarak zorlanma, merdiven çıkarken aşırı ağrı hissetme ve ayak tabanının gerginleşmesiyle oluşan şiddetli ağrılar.

Topuk Dikeni Nasıl Fark Edilir ve Görüntüsü Nasıldır?

Topuk dikeni ilk oluşmaya başladığı dönemlerde genellikle hissedilir derecede belirti ortaya çıkarmadığı için fark edilememektedir. Bu hastalığın teşhisi ayak röntgeni çekildiğinde topuk kemiği üzerinde görülen anormal çıkıntıların belirlenmesi sonucunda konulur. 2 cm Uzunluğa kadar ulaşabilen bu çıkıntılar ayak topuğunun altında ve topuk bölgesinde şiddetli ağrılar oluşturur. Çengelli ve sivri uçlu bir yapıya sahip olan topuk dikeni büyümeye başladıkça topuğun yağlı ve yumuşak dokusuna zarar vererek topuğa her baskı uygulandığında ağrı ve batma hissinin oluşmasına neden olur. Genellikle ilk adımlarda daha belirgin olan ağrılar yürüme esnasında azalsa da gün içerisinde yapılan eylemlerden sonra dinlenmeye başladığınızda daha şiddetli olarak kendisini gösterir.

topuk-dikeni-3

Kontrol altına alınamadığında kişinin hayatını alt üst edebilecek düzeyde ciddi bir sağlık problemi olan topuk dikeni sonucunda ayak topuğunda hassasiyet, ayak hareketlerini kısıtlayacak düzeyde gerginlik, topuk yüzeyinde kızarıklık, dokunulduğunda ağrı hissi oluşturan diken şeklinde bir çıkıntı ve topuk bölgesinde sertlik oluşmaktadır.

Topuk Dikeni Tedavisi Nasıl Yapılır?

Topuk dikeninin tedavisinde iyileşme sürecine katkı sağlamak amacıyla genellikle ilaç, fizik tedavi uygulamaları, steroid ya da ayak bölgesini çalıştıracak çeşitli egzersizler öncelikli olarak uygulanmaktadır.

Ayrıca hastalara başlangıçta buz uygulaması, ayağı dinlendirmek, gece ateli ve yürüme esnasında ayaklara uygulanan basıncı desteklemesi amacıyla ortopedik topuk pedleri ya da kemer ortezleri gibi çeşitli tedaviler uygulanabilmektedir.

Eğer hastalık çok ileri seviyelere gelmişse ya da hastanın uygunluk durumuna göre, topuk bölgesindeki iltihaplı doku veya topuk dikeni cerrahi operasyonla alınabilmektedir. Bunların dışında topuk dikenini iyileştirmek amacıyla Prp enjeksiyonu, kremler, proloterapi tedavisi, ekstrakorporeal şok dalgası tedavisi, kayropraktik tedavisi, akupunktur tedavisi ve tenex prosedürü gibi bazı tedavi yöntemleri de tercih edilebilmektedir.

topuk-dikeni-4

Topuk Dikeninin İyileşme Süreci Nasıldır?

Topuk dikeni olan hastaların çoğu ameliyat gibi ciddi tedavi yöntemlerine gerek kalmadan tedavi sürecinin yaklaşık 6 ile 15 ayı içerisinde iyileşmektedir. İyileşme sürecinin olumsuz etkilenmemesi adına kişilerin ağrı hissine neden olabilecek her türlü aktiviteden olabildiğince kaçınması gerekir. İlaç tedavisiyle birlikte ayak ve baldır bölgesini çalıştıracak germe hareketlerinin yapılması iyileşme sürecini büyük ölçüde hızlandırmaktadır. Eğer hasta tedavinin başlangıcında yapılan işlemlerde herhangi bir iyileşme göstermezse bu sefer steroid (kortizon) enjeksiyonları verilmeye başlanır. Doktorlar topuk dikeni tedavisinde ameliyat dışı uygulamaların çoğunlukla başarılı olduğunu belirtse de yapılan bütün işlemler sonucunda herhangi bir ilerleme göstermeyen hastalara son çare olarak cerrahi operasyon yapılmaktadır.

Topuk Dikeni İçin Yapılabilecek Egzersizler

Topuk dikeni nedeniyle oluşan ağrıların hafiflemesi amacıyla yapılabilecek en etkili yöntemlerden birisi ayak bölgesini germe-esnetme egzersizleridir. Düzenli olarak yapacağınız birkaç basit germe hareketi plantar fasyanın elastik yapısını tekrar kazanmasına yardımcı olacaktır. Aşağıda vermiş olduğumuz egzersizleri günde 3 kez yapmanız iyileşme sürecinize büyük bir katkı sağlayacaktır. Ancak bu egzersizleri yaparken kesinlikle çok fazla acı veren ve ağrılı bölgeyi zorlayıcı olanlardan kaçınmanız gerekir.

Baldır Germe Hareketi

Ayak ve baldır bölgesinde bulunan kasların gerginleşmesi ağrı hissinin daha da belirginleşmesine neden olur. Baldır kaslarını gevşeterek ağrıyı hafifletmek amacıyla baldır germe egzersizi yapılabilir. Bunun için öncelikle ellerinizi duvara ya da sizinle karşılıklı duran herhangi düz bir yüzeye yaslayın. Ağrıyan ayağınızın dizini geriye doğru gerin ve diğer ayağınızın dizini de öne doğru biraz bükün. Bu hareketi yaparken her iki ayağınızın da zeminle düz bir şekilde temas etmesine özen gösterin. Bu pozisyondayken gerilen bacağın baldır ve topuk bölgesinde yoğun bir şekilde gerilme hissi oluşmalıdır. 10 saniye boyunca bu pozisyonda durduktan sonra düzelin. Bu egzersizi 3 kez tekrarlayarak sonlandırın.

Havlu Bükme Egzersizi

Etkili sonuçlar almak için havlu bükme egzersizini günlük aktivitelerinizi yapmaya başlamadan önce sabah uyanır uyanmaz yapmanız gerekmektedir. Bu egzersiz için sandalyeye oturun ve ayaklarınızın altına havlu koyun. Daha sonra yerdeki havluyu ayak parmaklarınızla tutarak kendinize doğru çekin. Bu şekilde havluyu kıvırma eylemini 5 kez tekrarladıktan sonra egzersizi tamamlayabilirsiniz.

Ayak Bükme Hareketi

Her gün düzenli olarak yapılan ayak bükme hareketi kan akışını hızlandırarak baldırlardaki gerginliğin azalmasına yardımcı olur. Dolayısıyla ayak bölgesinde oluşan ağrı hissini de büyük ölçüde azaltıcı bir etki yapar. Bu harekete başlamadan önce yere oturun ve bacaklarınızı düz bir şekilde uzatın. Daha sonra elinize esneme özelliği bulunan uzun bir bant alarak ayağınıza sarın. Bandın uçlarını elinizle tutun ve ayak parmaklarınızı gerecek şekilde kendinize doğru yavaşça çekip bırakın. Bandı çekme – bırakma hareketini 10 kez tekrarladıktan sonra egzersizi sonlandırın.

Plantar Fasya Germe Egzersizi

Topuk dikeni için en ideal aktivitelerden birisi olan bu egzersiz için öncelikle sandalyeye oturun. Daha sonra problemli ayağınızı diğer ayağınızın dizine koyun. Topuk dikeni olan ayağınızın parmaklarını zıt yöndeki elinizle (yani sol ayağınızsa sağ elinizle ya da tam tersi) tutarak yavaşça kendinize doğru çekin. 10 saniye boyunca bu pozisyonda kaldıktan sonra ayağınızı tekrar eski haline getirin. Bu hareketi 3 kez tekrarladıktan sonra ayağınızı serbest bırakarak hareketi sonlandırabilirsiniz.

Nesne Yuvarlayarak Germe Hareketi

Gerginleşen ayak kaslarının gevşemesi amacıyla yapılabilecek bir diğer egzersizde yuvarlak bir nesnenin ayak altına konularak ileri ve geri yönde yuvarlanmasıdır. Bu aktivite için uygun boyutta oklava, tenis topu veya yün yumağı kullanılabilir. Egzersize başlamadan önce sandalyeye oturun ve ayağınızın altına herhangi bir yuvarlak cisim koyun. Daha sonra 2 dakika boyunca bu nesneyi sürekli olarak döndürün.

Bilye Alma Egzersizi

Ayak parmaklarınızı kullanarak yerdeki bir nesneyi almanız hem ayak kaslarınızı çalıştırır hem de kas ve dokuların esnemesine yardımcı olacağı için ağrıyı hafifletir. Bu egzersiz için herhangi bir yere oturun ve ayaklarınızı zemine düz bir şekilde basın. Daha sonra yanınıza bir kutu ya da kase koyun ve 15-20 tane bilyeyi yer atın. Ayak parmaklarınızı kullanarak yerdeki bilyeleri alın ve yanınızdaki kutunun içerisine koyun. Yerdeki bütün bilyeler bitinceye kadar bu egzersize devam edin.

Bir önceki yazımız olan Aynısefa Bitkisinin Faydaları Nelerdir? başlıklı makalemizde aynısafa, aynısafa bitkisi ve aynısafa yararları hakkında bilgiler verilmektedir.

Yorum Yap