Uyku Apnesi Neden Olur? Belirtileri ve Tedavisi

Uyku apnesi bir fazla kilolu hastalığı olarak bilinse de uykuda iken solunum yetmezliği ve ölüme neden olabilecek kadar tehlikeli olan bu hastalık, fazla kilosu olmayanları da etkileyebilir.

Geceleri uyku düzensizliği ile kendini gösterir ve genellikle uyku esnasında solunum durması ya da horlama olarak bilinir. Öyle ki hasta 8 saat uyumuş olduğunu sansa dahi uykusunu alamaz ve yorgun uyanır. Hasta uyku apnesinin var olduğunu bilmez. Geceleri aniden nefessiz kalınca kabus görmüş gibi yatağından fırlar ve yine uyumaya çalışır.

Hastalık, üst solunum yollarının açık kalmasında rol oynayan kasların gevşemesi sonucunda meydana gelir. Kişide meydana gelebilecek dil kökünün veya yumuşak damağın aşırı büyümesi hava yolunu tıkamaktadır. Bu tıkanma olayı uyku apnesi olarak adlandırılır.

uyku-apnesi-2

Uyku apnesi gerçekleştiği sırada, bu hastalığı yaşayan birey nefes alma çabası içerisine girer. Nefes alma çabası olumsuz yönde ilerler ise, beyne vücut tarafından sinyal gönderilir. Gönderilen sinyal sonucunda vücut nefes alabilmek için bir yol arar. Kasların gevşemesi sonucunda açık bulunan bölgeden vücut nefes almaya çalışır. Nefes alma başarılı bir şekilde gerçekleşirse havanın sürtünmesi sonucunda horlama meydana gelir.

Tüm insan popülasyonunda 30-60 yaş aralığındaki kadın ve erkekler bundan etkilenebilir. Yüzde 80 oranında da obezite hastaları, yüzde 20 oranında diğer hastalıkları olanlar, uyku apnesinden etkilenirler. Uykudayken yumuşak damar kaslarının gevşemesi ve hava akışını engellemesi sonucu oluşur.

Uyku Apnesi Neden Olur?

Uyku Apnesi solunum eksikliğine bağlı olarak kandaki oksijen oranını da azaltır. Bu durum, vücutta gecenin bir saatinde aniden uyanmayı gerektirir. Bunu vücudun kendini koruma altına alması için uyguladığı bir refleks olarak görebiliriz. Hormonlar, göğüs solunum kaslarını aniden harekete geçirerek, kalp kan basıncını yükseltirler. Buna uyarılma denir, bu şekilde hasta derin birkaç nefes alabilir. Solunumun gece derin uykudayken, 10-120 saniye arasında kesintiye uğraması, uyku apnesinin olduğunu gösterir.

Uyku apnesinin bir diğer nedeni, merkezi sistem arızasıdır. Üst solunum yolları açık olsa dahi, diyafram solunum kasları yeteri kadar uyarılmazsa yine aynı durum ortaya çıkar. Bu tür santral uyku apnesi, yaşlıları çok etkiler ve ölümlere yol açar. Tipik olarak uyku apnesinin belirtileri arasında, solunum üfürmesi görülebilir. Hasta uykuda iken nefessiz kalır ve birden bir şeye üfler gibi güçlü bir şekilde nefesini dışarı bırakır. Sonra yine nefessiz kalır. Yüksek sesli ve düzensiz horlama, hasta tarafından fark edilmez.

Bademciklerin büyük olması veya herhangi bir rahatsızlıktan dolayı bademciklerin şişmesi dahi uyku apnesini tetikler.

Kimler Uyku Apnesi Riski Altındadır?

  • Fazla kilolu olanlar ( 30 yaş üzeri ve 150 Kg üstü)
  • Yaşlılar
  • Uyku ilacı alanlar
  • KBB sorunları olanlar
  • Bademcikleri sürekli şiş olanlar
  • Çok sigara tüketenler
  • Akciğer hastaları ( KOAH, zatürre, verem, Astım)

Uyku Apnesinin Belirtileri Nelerdir?

Uyku sırasında rahatsız hissetmek birçok kişinin başına gelmiştir. Fakat rahatsız hissetmek demek, birçok kişide uyku apnesi olabileceği anlamı taşımamaktadır. Uyku sırasında gelişen ve kasların gevşemesi sonucunda gerçekleşen bu olay, solunum yolunun yıpranmasına sebep olabilir. Hafif şekilde atlatan kişilerde muhakkak ileri ki yaşlarda solunum zorluğuna sebep olur. Aynı zamanda kişinin fazla kilolu ve büyük bademcik, geniş geniz etine sahip olması, uyku apnesinin nedenleri arasında sayılabilmektedir.

Bu rahatsızlığı taşıyan hastalarda, uyku sırasında horlamalar daha şiddetli olur. Normal horlama dışında 3 – 4 kat daha fazla, çok kaba bir şekilde horlama olayı görülür. Uyku sırasında karşılaşılan huzursuzluk, horlama, sık sık idrara kalkma, terleme, ağız kuruluğu, reflü, tanıklı olarak solunum durmaları, uyku apnesi olduğunu gösterir. Bu belirtilerin yanında baş ağrısı, unutkanlık, konsantrasyonda bozukluk, sabah dinç uyanmada zorluk, çok uykulu halde olmak gibi belirtilerde görülebilir.

uyku-apnesi-3

Uyku Apnesi Sonuçları

Uyku Apnesi birçok olumsuz sonuçlar doğurur, mesela uyku düzeni bozulur, vücut yeteri kadar dinlenemez, gündüz vakti yorgun olur. Gece tamir için çalışan hormonlar, işlevlerini tam olarak yerine getiremezler. Hastada kronik unutkanlıklar, kötü konsantrasyon, gündüz uyuklama gibi olumsuz sonuçları vardır. Uykuda ölüm, uyku apnesi olan hastalarda gerçekleşir. Kişi, farkına bile varmadan, geri gelmemek üzere boyut değiştirebilir. Daha hafif semptomları, uyanırken baş ağrısı çekmek, cinsel arzuların körelmesi, yorgunluk, depresyon, kalpte ritim bozuklukları, erkeklerde ereksiyon problemleri ortaya çıkar. Uyku apnesi bebeklerde de ölümcüldür.

Uyku Apnesinin Tedavisi

Herhangi bir kişide uyku apnesinin var olduğuna dair bir şüphe varsa, öncelikle kişinin kilosuna bakılmalıdır. Aşırı kilolu olan bireylerin öncelikle kilo sorunları çözülmelidir.

Uyku sırasında kendini bırakan vücutta yığılmalar meydana gelmektedir. Bundan dolayı kendini bırakan vücutta oluşan yığılmalar nefes alma güçlüğüne yol açabilmektedir.

Aynı zamanda geniz etinde herhangi bir sorun ya da tahmin edilemeyecek kadar büyük olmasına karşın, kulak burun boğaz doktoruna da danışmak önemli bir unsurdur.

Uyku apnesinin kendisine özgü tedavisi ise, devamlı hava yolunu açık tutacak şekilde basınçlı hava veren cihazlarla uyumaktır. Şiddetli uyku apnesi olan hastalar için Continuous Positive Airway Pressure denilen ve CPAP olarak kısaltılan bir tedavi yolu izlenir. Pozitif hava basıncı yardımcı medikal aparatlarla hastaya verilir.

Burun maskesi bu aparatlardan biridir. Solunum döngüsü bu aparatlarla dışarıdan kontrol edilmeye ve iyileştirilmeye çalışılır. Hastalığı tetikleyen alt nedenler ( kalp yetmezliği, şeker, tansiyon, akciğer hastalıkları) tedavi edilir.

uyku-apnesi-4

CPAP YÖNTEMİ

CPAP yöntemi horlamayı da önler. Yaşam kalitesini düzenler. Hasta önce bir gece gözetim altında uykuya dalar ve uyku apnesi tüm gece gözlenir. 10 saniye ile 120 saniye arasında nefessiz kaldığında uyku apnesi olduğu teyit edilmiş olur. Aparatlar arasında dil tutucu, dilin boğaza geri düşmesini engellemektedir. Dil uzatıcı dili ileri kaydırarak hava akış yolunu açar. Bu aparatlarla her 100 hastanın 70’i iyileşir.

Bu cihazları kullanan kişiler en azından bir süre başka bir kişi tarafından izlenmelidir. Bir süre sonra uyku merkezlerinde apnenin sayısı kontrol edilmeli, doktor tarafından gözlem altında tutulmalıdır. En azından 1 günün uyku laboratuvarında geçirilmesi gerekmektedir. Cihaz sonucunda uyku apnesinin tedavi edilmesinin ardından, bu rahatsızlıklardan kurtulan kişilerin yaşam kalitelerinin zamanla daha fazla arttığı gözlenmekle birlikte, hayata karşı verimliliklerinin daha da arttığı görülmektedir.

CPAP cihazlarının nasıl kullanılacağı ve nelere dikkat edileceği ile ilgili videoyu buraya tıklayarak izleyebilirsiniz.

Pek çok kişi uyku apnesinin hayatı ne kadar etkilediğinin farkında olmadan yaşamakta ve bu durumu sadece basit bir horlama olarak görmektedir.  Oysa bu kadar hafife alınan bu durum aslında hem farklı hastalıklara yol açmakta hemde kişinin gün içerisinde kendini yorgun, dikkatsiz ve enerjisi düşük olarak hissetmesine neden olmaktadır. Bu nedenle eğer sizde de yukarıda sayılan belirtiler varsa en kısa sürede bir doktora muayene olmalısınız.

Bir önceki yazımız olan Vertigo Hastalığını Tetikleyen Nedenler Nelerdir? başlıklı makalemizde vertigo atağı hakkında bilgiler verilmektedir.

Yorum Yap