Tourette Sendromu Nedir?

Tourette Sendromu,tıp dünyasında “Tik” ile birlikte anılmaktadır. Tik kontrol edilemeyen anlamsız hareketlerdir. Vücudun aniden kasılması veya irkilmesidir. Koltuk altı tikler çok hassastır. Hasta genellikle bu ani hareketi yapma ihtiyacı hisseder. Tik hareketinin ardından hastada belirgin bir şekilde rahatlama meydana gelir. Ani ve hızlı olan tikler, tekrarlayıcı olabilir. Ayrıca bu hareketler stereotipik yani her zaman aynı şekilde meydana gelir. Tourette sendromu, birden fazla tikin bir yıldan fazla görülmesiyle ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Bir yıldan daha az bir süre devam eden tikler, tedavi gerektirmez. Bu tiklerin sosyal açıdan meydana getirdiği problemlerin çözülmesi, tedavinin ilk önemli aşamasıdır.

Tourette Sendromu Nöropsikiyatrik’tir

Davranışı ve hareketleri doğrudan etkileyen hastalıklara nöropsikiyatrik denilmektedir. Bu hastalar üzerinde yapılan testlerde dikkat eksikliğinin görülme sıklığı oldukça fazladır. Tourette sendromu görülen hastaların % 50’den fazlasında dikkat eksikliği meydana gelmektedir. Hiperaktivite yani DEHA hastalığının yanı sıra Obsesif Kompulsif (OKB) rahatsızlığı da görülebilmektedir. Tourette hastalarında, DEHA ve OKB rahatsızlığının yanı sıra,

 1- Depresyon ve psikolojik rahatsızlıklar,

 2- Dürtüsel davranışlar ve istemsiz hareketler,

 3- Kişilik ve karakter bozukluğu,

 4- Hastanın kendi vücuduna zarar vermeye başlaması,

 5- Belirgin bir şekilde uyku bozukluğunun meydana gelmesi, bu kategoride görülen rahatsızlıklardır.

tourette-sendromu-2

Çocukluk döneminde başlayan ve özellikle genç yaşta belirginleşen bu rahatsızlık, orta yaşta kaybolmaya başlar. Ergenlik döneminde sinirsel problemler, beraberinde bu hastalığı getirebilir. Yaşlılık döneminde tikler yavaş yavaş kaybolur. Vücudun yaşlanması ve sinir sisteminin zayıflaması, bu rahatsızlığın kaybolmasında etkili rol oynamaktadır. Psikolojik rahatsızlıkların neden olduğu durumlar ortadan kalktığı zaman, tikler de zamanla ortadan kaybolabilmektedir. Vücudun bir noktasında veya birden çok noktasında meydana gelen tikler, genellikle genetik nedenlerle ortaya çıkmaktadır. Epilepsi ve hareket bozuklukları bazı durumlarda kendini ‘tik’ hareketleriyle gösterir.

Vücudun Hangi Bölgelerinde Meydana Gelir?

Vücudun bir noktasında veya birden fazla noktada görülen tourette sendromu, davranışsal hareketleri olumsuz yönde etkiler. Bu hastalık genellikle göz kapaklarında sıkça görülür. Özellikle ani göz kırpma tiki, hastanın sosyal hayatını olumsuz etkiler. Göz kırpma hareketi başka anlamlara geldiği için hasta ciddi sorunlarla karşılaşır. Kaş kaldırma ve omuzları ani bir şekilde kaldırma gibi tikler de sıkça meydana gelir. Başın çevrilmesi veya ani bir hareketle başın sağa doğru hareket ettirilmesi, en belirgin tik hareketleridir. Gülerken başı havaya kaldırma, öksürme, boğaz temizleme ve burun çekme gibi hareketler de tike dönüşebilir.

Bazı durumlarda koklama hareketiyle tik hareketleri belirgin bir şekilde kendini gösterebilir. Belirli aralıklarla tükürme, kulak kaşıma, saç kaşıma, cinsel organı kaşıma gibi hareketler, bu kategorideki hareketler içerisinde yer almaktadır. Bu hastalığın diğer olumsuz bir yönü araç kullanma esnasında ortaya çıkar.

Buraya tıklayarak İbn-i Heysem Sinema Okulu öğrencileri tarafından bitirme projesi olarak hazırlanmış, Tourette Sendromu için yapılmış kamu spotu videosunu izlemenizi tavsiye ederiz.

Tek hareketli tiklerin yanı sıra daha karmaşık tiklere de rastlanabilir. Motor tikler biraz daha karmaşıktır. Yürürken daire çizme, konuşurken yüz buruşturma, tekme atma, yumruk atma, konuşurken karşıdakinin omuzuna vurma, hece ve sözcükleri tekrarlama, bu kategorideki hareketlerdir. Motor kategorisindeki hareketlerin en önemli özelliği sıradan olmamasıdır. Çok dikkat çeker ve tuhaf bir görüntüye sahiptir. Özellikle ağır depresyon rahatsızlığı geçiren birçok hasta, vurma tikini sıklıkla uygular.

Kötü sözcükleri veya kalıplaşmış sözcükleri her konuşmada istemsiz bir şekilde tekrar etmek de tik olarak kabul edilmektedir. Özellikle argo kelimelerin her cümlede bağlaç gibi kullanılması, bunun en bariz örneklerinden biridir.

Tourette Sendromunun Özellikleri Nelerdir?

Bu rahatsızlığın uzun adı Gilles De La Tourette Sendromu’dur. Genellikle 4-6 yaşlarında başlar. 10 veya 12 yaşında başlarsa, hastalık ciddi boyutlara ulaşabilir. Bu rahatsızlığın diğer önemli bir özelliği 18 yaşından önce başlamasıdır. Kadınlara nazaran erkeklerde tourette sendromu görülme olasılığı daha fazladır. Tourette hastalarında basit, motor ve vokal tiklerin hepsi bir aradadır. Ayrıca bu durumun bir yıldan fazla sürmesi gerekir. Uzun süreli devam eden bu hastalık, sosyal ve iş hayatını olumsuz etkilemektedir.

Tourette Sendromu Nedeni Nedir?

Nedeni kesin bir şekilde bilinmemekle birlikte kalıtsal olduğu bilinmektedir. Aynı aile içerisinde aynı özelliklere sahip tik hareketler görülebilmektedir.

Her tik Tourette değildir. Hastalığın Tourette sendromu kategorisine girmesi için tik hareketinin bir yıldan fazla devam etmesi gerekir. Ayrıca vokal tikin yanında başka tiklerinde olması gerekir. Sıradan tikler beş çocuktan birinde görülür. Ancak Tourette’nin görülme sıklığı daha azdır. Tourette sendromu, tedavi gerektiren ve hastanın normal yaşantısını olumsuz yönde etkileyen bir hastalıktır.

tourette-sendromu-3

Tourette Sendromunun Tedavisi Mümkün müdür?

Motor, Vokal ve Tourette tiklerin sosyal hayata olan etkisi, tedavi sürecinin başlamasında önemli rol oynamaktadır. Yani hasta sosyal hayatta ciddi problemlerle karşılaşıyorsa, tedavi süreci kaçınılmaz olur. Bu rahatsızlık sosyal hayatında probleme neden olmuyorsa, hastanın psikolojisini bozmuyorsa, kişiye sadece eğitim vermek yeterlidir.

Bu kategorideki eğitim sürecinde, hastanın ailesi de tedavi programına dahil edilir. Hastanın beraber yaşadığı insanların bilinçlendirilmesi, sosyal problemin oluşmaması adına önemli bir konudur. Doktorlar ve psikologlor, özel seanslarla bu sorunu çözebilir.

 

Eğitim dünyasında özellikle okul hayatında öğretmenlere de çok iş düşüyor. Tik veya Tourette hareketlerinin istemsiz bir şekilde gerçekleştiğini eğitimcilerin idrak etmesi gerekir. Ayrıca sınıftaki diğer arkadaşları bu konuda bilgilendirilmelidir. Öğretmenlere bu konuda çok iş düşmektedir. Tourette sendromu tedavisinde, psikolojik tedavi en önemli aşamadır.

Sosyal hayatta alay konusu olmak, hastanın psikolojik yönden rahatsız olmasına neden olacaktır. Okulda veya iş dünyasında dışlanmak ve alay edilmek, tedavi sürecini etkileyen konulardır. Bu durum okul ve iş dünyasını olumsuz etkiler.

Küçük yaşta sosyal baskıya maruz kalan hastalar, ömür boyu bu baskının izlerini taşımaktadır. Göz kırpma tiki nedeniyle şiddete maruz kalan ve her zaman alay edilen kişiler, toplumdan uzaklaşmaktadır. Yalnızlığı seçen ve içine kapanan bu hastalar, zamanla ciddi depresif durumlarla karşılaşmaktadır.

Tourette İçin Hangi Tedavi Yöntemi Tercih Ediliyor?

Bir yıldan fazla devam eden ve vokal tiklerin yanı sıra başka tiklerle kendini gösteren tourette sendromu, tedavi gerektiren bir hastalıktır. Tikler İçin Kapsamlı Davranışsal Müdahale (TİKDM), bu hastalığın tedavisinde kullanılan bir yöntemdir. Hastalığın eğitimle tedavisi bu yöntemle mümkün olabilir.

Bu yöntemin yanı sıra ilaçla tedavi yöntemi de uygulanabilir. Ancak bu yöntemin yan etkileri olabilir. Beklenmeyen etki görüldüğü zaman doktora başvurulması gerekir. Bu hastalık için doktorların reçeteye yazdığı ilaçlar, antipsikotikler, anksiyete varsa anksiyete ilaçları, Klonidin, Guanfasin ve Klonazepam gibi ilaçlar yazılmaktadır. İlaç tedavisine yanıt vermeyen hastalar için ‘derin beyin stimülasyon’ tedavisi uygulanmaktadır.

Bazı depresif ilaçlar ve psikolojik rahatsızlıklar, bu hastalığı tetikleyen etkenler içerisinde yer alır. Psikolojik ve depresif hastalıkların neden olduğu tourette sendromu, tedavi sonunda ortadan kaybolabilir. Özellikle sinirsel tedavi gören hastalarda bu tikler sıklıkla meydana gelir. Sinir tedavisi sonunda hareketler kaybolmaya başlar.

Tedavide en önemli aşama, tikin nedeninin belirlenmesidir. Tedavide başarılı sonucun elde edilmesi için teşhisin doğru bir şekilde konulması gerekir. Genetik tikler veya psikolojik rahatsızlığın meydana getirdiği tikler, farklı farklı değerlendirilmelidir. Tedavide uzman görüşüne başvurmak gerekir.

 

Bir önceki yazımız olan D Vitamini Eksikliğini Dikkate Alın başlıklı makalemizde d vitamini eksikliğinde görülen hastalıklar, d vitamini içeren besinler ve D vitamini seviyesi hakkında bilgiler verilmektedir.

Yorum Yap